De financiële positie van minderjarigen in het recht: 'het kind van de rekening'?

Vermogens- en financieel beheer voor minderjarigen kent een geheel eigen problematiek. Er bestaat, vooral als ouders het bewind voeren, een complex spanningsveld. Enerzijds dienen de vermogensrechtelijke belangen van minderjarigen daadwerkelijk beschermd te worden, ook tegen de eigen ouders, anderzijds is het onwenselijk dat de overheid (als toezichthouder) zich te veel met privéaangelegenheden van ouders en kinderen bemoeit. Dit levert ingewikkelde situaties op, zeker als het gaat om samengestelde gezinnen.

Elke minderjarige ontvangt geld, van zakgeld tot schenking, uitkering of schadevergoeding. Soms hebben minderjarige kinderen meerdere bankrekeningen (spaarrekening/geblokkeerde rekening/BEM-rekening). Dit levert een hoop zaken op bij de kantonrechter.

U ontvangt een overzicht van de belangrijkste zaken waar u aan moet denken bij goed financieel en vermogensbeheer en zorgen dat een minderjarige krijgt waar hij/zij recht op heeft. Zo geeft u als jeugdbeschermer/voogd een jeugdige de goede financiële uitgangspositie in de maatschappij en voorkomt u beroepsaansprakelijkheid.

De onderwerpen worden besproken aan de hand van de ‘Handleiding vermogensbeheer voor de jeugdbeschermer’ van de Vermogensdesk Jeugdbescherming west. De Vermogensdesk is speciaal ingericht is om goed bewind te voeren en werkt samen met de rechtspraak (landelijke werkgroep minderjarigenbewind). De Vermogensdesk heeft werkwijzen ontwikkeld en gestandaardiseerd.

Aan bod komt:

• De inrichting van vermogensbeheer en hoe we dit uitvoeren in de praktijk. Ook als het vermogen € 0,0 is.
• Taken jeugdbeschermer/voogd: waar moet u aan denken? (o.a. betaalrekening, direct beheer, onkosten jeugdige, inventarisatie van de financiële positie van de jeugdige en indienen bij de rechtbank, aanschrijven bank, fiscale aspecten zoals belastingaangifte, loket slapende tegoeden, nalatenschappen veilig stellen en de omgang met familie, notaris, (letsel)schadevergoeding/toeslagen aanvragen)
• Taken notaris
• Taken Raad voor de Kinderbescherming
• Criteria voor goed bewind en verantwoording aan de kantonrechter (o.a. opstellen van een rekening en verantwoording bij aanvang en einde van een voogdijmaatregel, situaties waarin je als voogd tussentijdse rekening en verantwoording moet afleggen aan de kantonrechter e.d.)
• Complexe situaties:
  • Als er schade is ontstaan wegens slecht bewind door een gezaghebbende ouder zal er aandacht moeten zijn voor de vraag wie er namens de minderjarige schadevergoeding kan verzoeken.
  • Gezagsvacuüm bij onderzoek door RvK bij overlijden ouder (te laat aanvragen van een voorlopige voogdij(maatregel). Zonder een voogd, kan een nalatenschap niet veiliggesteld worden voor de minderjarige. Daarom is het belangrijk om bij een gezagsvacuüm de kinderrechter direct om een spoedmaatregel voorlopige voogdij te verzoeken.
  • Overleden ouder met erfgenamen uit meerdere relaties erfgenamen en dus meerdere wettelijke vertegenwoordigers van minderjarigen
  • Pensioengeld overleden ouder/eigen woning
  • Recht minderjarige op uitkeringen bij overlijden ouder(s). Denk aan wezenpensioen, wezenuitkering, nabestaandenuitkering werkgever.
  • Samengestelde gezinnen
  • 18-/18+
  • Ervoor zorgen dat een minderjarige vertegenwoordigd wordt in zijn recht. Denk hierbij aan het aanvragen van (schade)vergoedingen. Casus Teneriferamp (verjaringstermijnen: hoe lang kan een minderjarige nog schadevergoeding krijgen?)

Moderator:
mr. Ellen van Kalveen, Kinderrechter, Rechtbank Midden-Nederland

Aan bod komt onder andere:

• Beneficiair aanvaarden/Verwerpen namens een minderjarige
• Ordemaatregelen door de kantonrechter
• Ouderlijk vruchtgenot en hetgeen hier onder valt
• De wettelijke verdeling en bijbehorende wettelijke formaliteiten en de legitieme portie. Hoe ver strekt de informatieplicht van de notaris? (denk ook aan som ineens van art. 4:35 BW).
• Verplichtingen van de notaris: in hoeverre moet notaris voorlichting geven aan wettelijk vertegenwoordigers? Er is geen toezicht op of dit gebeurt.
• Machtigingsverzoeken naar de kantonrechter
• Testamentair bewind bij minderjarigen
• Erfrechtkwesties en met name de situatie waarin ouders het gezag voeren aan de hand van casuïstiek: o.a. casus Familie Hazes (kinderen destijds minderjarig, hoe is de nalatenschap afgewikkeld)

Moderator:
mr. Annet Crouwel, (Kanton)rechter Toezicht rechtbank Midden- Nederland en Voorzitter Landelijke Werkgroep Rechtspraak “Financiële positie minderjarigen”