Voor de tweede keer op een rij organiseerde Syncasso samen met Studiecentrum Kerckebosch het Jaarcongres Schuldenketen. Tijdens de opening maakt dagvoorzitter Esther van Rijswijk, econome en journaliste, kennis met alle verschillende doelgroepen in de zaal. Zo spreekt ze kort met ervaringsdeskundigen, schuldeisers, deurwaarders, bewindvoerders, verschillende overheden zoals gemeentes, de Ministeries van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Justitie en Veiligheid zijn aanwezig in het mooie Slot Zeist. De interactie tussen de spreker(s) en de zaal loopt als een rode draad door de dag met als hoogtepunt het Lagerhuisdebat aan het einde van de dag.
Inspirerende sprekers, diverse invalshoeken
Stella Swart geeft als armoede- en schuldenexpert een inkijkje in haar leven waarin ze vanuit een bovenmodale jeugd via een prima baan mede door life events enkele jaren kampte met problematische schulden. Ze heeft het gered en nu vertelt ze haar verhaal, ook via haar boek ‘Armoede krijg je gratis’. Om particulieren en instanties te laten leren van haar ervaringen: “Laat je informeren bij financiële stappen!” en “Wat kun je vanuit de keten doen om het hele plaatje van iemand met schulden te bekijken?”.
Mr. Andre Moerman van Bindkracht 10 neemt het publiek mee in zijn lopende onderzoek naar hoe kleine schulden snel groot kunnen worden in het huidige systeem. Via een inzichtelijk kwadrant heeft hij in kaart gebracht waar het fout gaat en vraagt hij het publiek om gerichte oplossingen. Het illustreert die andere rode draad van de dag: we hebben elkaar nodig om te groeien en te verbeteren. Moerman brengt heel scherp in kaart dat de kosten in een traject snel hoog kunnen worden en het eensgezinde besef dat dat anders moet, is voelbaar in het publiek.
Econoom, journalist en columnist van onder andere de Telegraaf Martin Visser vervolgt met economisch-maatschappelijke overdenkingen die verspringen van micro- naar macroniveau. Visser opent met een persoonlijke ervaring die laat zien dat problematische schulden in elk milieu voorkomen. Om ons vervolgens te schetsen hoe Nederland op macroniveau kijkt naar de schuldenproblematiek. Hoe er langzaamaan eindelijk ook in Den Haag meer gevoel ontstaat voor de menselijke kant. Tekens aan de wand hiervan zijn de visie van het Sociaal Cultureel Planbureau op Nederland door haar inwoners in 7 klassen te verdelen. Op belangrijke politieke posten wordt er minder verkokerd gekeken naar achterstanden, is er aandacht voor de overerfbaarheid van schulden en geeft de overheid toe zelf de grootste schuldeiser te zijn. Zijn hoopvolle boodschap is dat de politiek beseft dat vertrouwen moet worden hersteld en dat vertrouwen een tweerichtingsweg is.
Gert-Jan Bakker van VNG sluit het ochtendgedeelte af door aandacht te geven aan de praktijk bij de gemeentes waardoor we van macro weer mooi afdalen naar mesoniveau en samen nadenken over wat daar nu de meeste verbetering kan opleveren. Bakker schetst hoe de routekaart van financiële zorgen van groot belang is voor de gemeente en durft de open vraag te stellen aan de zaal: hoe kan de gemeente verbetering realiseren? Veel reacties gaan over het aanvraagtraject van de bijstandsuitkering. En ook financiële en digitale educatie worden genoemd.
Na de lunch wordt het wetenschappelijke hoofdgerecht opgediend. Prof. Dr. Bob Fennis vertelt vanuit de economische psychologie over hoe gedragsbeïnvloeding werkt volgens de meest toonaangevende wetenschappelijke onderzoeken. Hoe beweeg je iemand van een ‘nee’ naar een ‘ja’? Hij vertelt over bewezen technieken waarvan de verwachting is dat ze ook in de schuldenproblematiek effect kunnen hebben. Omdat onderzoek uitwijst dat betalen en schulden fysiek pijn kunnen doen, hebben de technieken waarbij we de weerstand kunnen verkleinen de grootste kans op succes. De slogan van de Belastingdienst ‘Leuker kunnen we het niet maken, wel makkelijker’ uit de jaren negentig is daar een bekend voorbeeld van. Het publiek noemt en herkent toepassingen die ze vanaf nu beter kan plaatsen.
Slotakkoord: het Lagerhuisdebat
Na een pauze die gebruikt wordt om de zaal om te toveren tot een ‘Lagerhuissetting’, kan het publiek na alle kennis en overdenkingen via een aantal prikkelende stellingen haar mening laten horen en zien. Sprekers die anderen overreden naar de ‘Eens’ of ‘Oneens’ kant verdienen punten met dank aan een oplettende jury. Met voormannen- en vrouwen Michaël Brouwer (Syncasso), Joeri Eijzenbach (NVVK), Stella de Swart en Hanneke van der Woud (ONSbank en Eneco) ontstaat er een vurig en inspirerend debat waar tijdens de borrel over kon worden nagepraat.
Studiecentrum Kerckebosch en Syncasso kijken samen terug op een inspirerend en interactief tweede Jaarcongres Schuldenketen. Met veel dank en waardering voor de betrokkenheid van u, het publiek. Die waardering lijkt wederzijds te zijn, want u geeft het congres een 7,9 als eindcijfer.